โรคหอบหืด รู้เท่าทันอาการ ลดความเสี่ยงให้ชีวิต

โรคหอบหืด คืออะไร?

โรคหอบหืด หรือ โรคหืด (Asthma) เป็นโรคที่เกิดจากการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม ผู้ป่วยมักมีอาการหายใจมีเสียงหวีด ไอเรื้อรัง หายใจเหนื่อย และแน่นหน้าอก โดยอาการสัมพันธ์กับสิ่งกระตุ้น เช่น สารก่อภูมิแพ้ การติดเชื้อไวรัส การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ การออกกำลังกาย ฯลฯ จนก่อให้เกิดอาการกำเริบเฉียบพลันตามมา

โรคหืด กับ หอบหืด ต่างกันยังไง?

เป็นชื่อเรียกของโรคเดียวกัน โรคหืดเป็นโรคการอักเสบเรื้อรังของหลอดลม ต่อมาเมื่อมีอาการหอบจึงเรียกว่าโรคหอบหืด ซึ่งในผู้ป่วยโรคหืดบางรายอาจไม่มีอาการหอบ โดยอาการหอบจะเกิดในผู้ป่วยที่มีหลอดลมตีบรุนแรง

• สารก่อภูมิแพ้จากไรฝุ่น  

• ควันบุหรี่ ควันไฟ

• การออกกำลังกายบางชนิด เช่น ว่ายน้ำ

• สารก่อมลพิษในอากาศ เช่น ก๊าซพิษต่างๆ

• การติดเชื้อไวรัส หวัด หรือการติดเชื้อทางเดินหายใจ  

• การเปลี่ยนแปลงของสภาพอากาศ ได้แก่ อากาศแห้งและเย็น

• สารก่อภูมิแพ้จากละอองเกสร ดอกหญ้า และเชื้อรา

• สารก่อภูมิแพ้จากขนสัตว์หรือแมลง 

• อาหารบางชนิด สีผสมอาหาร

• ยาบางชนิด เช่น Aspirin, NSAIDs

วิธีสังเกตอาการโดยเบื้องต้น

• อาการโรค ได้แก่ หอบเหนื่อย, หายใจไม่สุด, หายใจไม่อิ่ม, แน่นหน้าอก และหายใจมีเสียงหวีด โดยอาจจะแสดงอาการดังกล่าวเพียงอย่างใดอย่างหนึ่ง

• แสดงอาการเป็นๆหายๆ โดยมักมีอาการในช่วงกลางคืนหรือเช้ามืด หรืออาการมักสัมพันธ์กับการติดเชื้อไวรัส สารก่อภูมิแพ้ต่างๆ อากาศเย็น เป็นต้น

• เมื่อแพทย์ตรวจร่างกายระบบหายใจ ได้ยินเสียงหวีดหรือเสียงวี้ด

• มีประวัติโรคภูมิแพ้ เช่น โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ โรคผิวหนังอักเสบจากภูมิแพ้ หรือมีประวัติครอบครัวเป็นโรคหอบหืดหรือภูมิแพ้

• ไม่มีอาการทางคลินิกที่ทำให้สงสัยโรคอื่น

• มีการตอบสนองหลังรักษาด้วยยาพ่นสเตียรอยด์ อย่างน้อย 4 สัปดาห์ แสดงให้เห็นว่าอาการทางคลินิกเข้าได้กับโรคหอบหืด

โรคหอบหืดอันตรายหรือไม่อย่างไร?

ในกรณีอาการของโรคกำเริบเฉียบพลันและมีอาการรุนแรงมาก อาจเป็นอันตรายถึงแก่ชีวิตได้ เพราะการเกิดหลอดลมตีบหรือหดตัว อากาศจะเข้าสู่ร่างกายได้น้อยลง มีผลทำให้ออกซิเจนในเลือดลดต่ำลง เกิดระบบหายใจล้มเหลวและเสียชีวิตได้ จำเป็นต้องได้รับการรักษาที่โรงพยาบาลโดยเร็ว

ตัวอย่างเคสที่เคยพบ เป็นเคสผู้ชายอายุ 15 ปี มารักษาด้วยอาการหอบซ้ำหลายครั้งในช่วง 1 ปี โดยได้รับการพ่นยาขยายหลอดลมทุกครั้ง แต่ยังมีอาการหอบซ้ำ เมื่อซักประวัติพบว่าคนไข้ซื้อยาเองไม่ได้พบแพทย์ และมีการพ่นยาไม่ถูกวิธี และมีเพียงยาฉุกเฉินตัวเดียว ซึ่งคนไข้ซื้อมาใช้เอง ไม่เคยได้รับยาพ่นเพื่อควบคุมอาการไปใช้ที่บ้านเลย

แพทย์จึงได้ทำการปรับการรักษา โดยเพิ่มยาควบคุมอาการและสอนวิธีการพ่นยาที่ถูกต้อง หลังจากนั้นพบว่าอาการดีขึ้น เดือนต่อมาอาการหอบก็กำเริบน้อยลง จนในปีต่อมาแทบจะไม่มีอาการกำเริบเลย

จากเคสนี้ แสดงให้เห็นว่าปัญหาหลักของผู้ป่วยเกิดขึ้นจากการที่คนไข้บางส่วนคิดว่า โรคหอบหืดสามารถซื้อยาใช้เองได้โดยไม่ต้องพบแพทย์ ซึ่งจริงๆแล้วควรให้แพทย์ประเมินทั้งก่อนและหลังการรักษา รวมถึงคนไข้ที่พ่นยาไม่ถูกวิธีก็จะยังคงมีอาการกำเริบเรื่อยๆ หากแก้ไขได้ก็ทำให้คนไข้ตอบสนองต่อการรักษามากขึ้น

– พญ.นลพรรณ พิทักษ์สาลี แพทย์ประจำคลินิก –

วิธีบรรเทาหากอาการหอบหืดกำเริบ

เมื่อผู้ป่วยมีอาการกำเริบเฉียบพลัน ผู้ป่วยจะต้องใช้ยาพ่นฉุกเฉินบรรเทาอาการทันที สามารถพ่นซ้ำได้ 2-3 ครั้ง หากหลังพ่นยาขยายหลอดลมแล้วอาการยังไม่ดีขึ้น ควรไปโรงพยาบาลโดยเร็วที่สุดเพื่อให้แพทย์ประเมินอาการ

หากกรณีที่ไม่มียาในขณะนั้นควรทำอย่างไร

ผู้ป่วยควรออกจากสถานที่ที่อาจมีสารก่อภูมิแพ้หรือสารที่ระคายเคืองทางเดินหายใจโดยทันที และให้ผู้ป่วยไปยังโรงพยาบาลหรือสถานพยาบาลที่ใกล้ที่สุด

พบแพทย์ที่อินทัชเมดิแคร์สาขาใกล้คุณ: สาขาที่เปิดให้บริการทั้งหมดของอินทัชเมดิแคร์คลินิกเวชกรรม